Naczynia herbowe ze Szczecina

Niektóre okazy naczyń stanowią prawdziwe przykłady małych dzieł sztuki. Do takich zaliczyć można dwa naczynia herbowe znajdujące się niegdyś w zbiorach Pomorskiego Towarzystwa Historycznego i Prahistorycznego (Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Alterhtumskunde) na szczecińskim zamku.

Pierwsze z nich - o smukłej formie - to naczynie do picia, zwane pintą. Wykonane zostało w technice kamionki siegburskiej. Na powierzchni widnieje ornament wyciśnięty drewnianą matrycą. Ówczesny rzeczoznawca miał wycenić wartość tego obiektu na niebagatelną sumę 1000 marek. Wysokość naczynia wynosiła 25 cm, średnica brzuśca 9 cm, średnica wylewu 5,5 cm. Pomiędzy wylewem a dnem cała powierzchnia naczynia była zdobiona przedstawieniami heraldycznymi. Pośrodku zaś widniała data 1573. Herb widniejący na naczyniu składał się z trzech lilii oraz trzech lwów - był to herb Anglii za czasów Henryka VIII. Drugie przedstawienie składało się z wieńca laurowego i dwóch skrzyżowanych mieczy. Godło to było w XVI wieku używane przez elektorów saskich. Trzecie zaś, przedstawiające lwa i serce, było używane przez władców Danii przed rokiem 1550. Do Szczecina okaz ten miał trafić w roku 1830.

Drugie naczynie, również wykonane w technologii kamionki siegburskiej, był to dzban zwany brodaczem (Bartkrug). Miał on 35 cm wysokości oraz 100 cm obwodu. Przedstawienie herbowe widniejące na jego brzuścu sprawiło o wiele większe problemy interpretacyjne. Najprawdopodobniej jednak był to herb używany w domu Gryfitów za czasów książąt z linii de Croy. W środku bowiem widniał herb de Croy'ów w otoczeniu - w pierwszym rzędzie - herbów Jülich, Kleve, Berg, Marchii oraz Ravensburga). W drugim rzędzie miały znajdować się herby holenderskie, w trzecim zaś herbu brunszwickie.

Na marginesie dodać można, iż czwarta żona Henryka VIII pochodziła z Kleve. Była nią Anna (1515-1557), o której angielski król miał powiedzieć: nic nie ma w sobie pięknego i roztacza złe wonie i z przodu i z tyłu. Obwisłe piersi i inne cechy wywołały u mnie pewność, że nie jest dziewicą. Jej ciało nie nadaje się do wywołania jakiegokolwiek pożądania. 

Naczynia herbowe ze szczecińskich zbiorów (wg Album Pommerscher Bau- und Kunstdenkmäler, Stettin, 1899, s. 268)

Źródło: Album Pommerscher Bau- und Kunstdenkmäler, Stettin, 1899, s. 268-269