W roku 1765 ukazało się dzieło Fortgesezte
Beiträge
zur Naturkunde, które wyszło spod pióra Johanna Daniela Denso, nauczyciela akademickiego i badacza historii naturalnej, urodzonego w roku 1708 w Szczecinku. Jeden z rozdziałów poświęcono podkoszalińskiej Górze Chełmskiej. W nim to znajdujemy ustęp szczególnie ważny dla badaczy ceramiki pomorskiej. Mowa jest tam o specyficznym rodzaju ziemi - terra tripolitana, którą używano do barwienia na żółto różnych surowców. Sam J. D. Denso miał ją użyć do zabarwienia ścian swojego domu. Szczególnie zaś podkreślił, iż ziemię tą stosuje się do wyrobu żółtej ceramiki, którą miano nawet eksportować do Anglii.
Kanonik kruszwicki, Krzysztof Kluk, w swym dziele O rzeczach kopalnych w powszechności, o wodach, solach, tłustościach ziemnych i ziemiach z figurami, wydanego w Warszawie w 1781 roku tak psiał o terra tripolitana:
"Jest piasek w bryłę skupiony i ztwardniały, wielką miałkość, a przecięż i ostrość maiący. Kolor jest rożny: siwy, żołtawy, biały, biało-żołty, izabellowy. Nazywa się terra tripolitana, od Tripolis w Afryce, zkąd ią naywięcey wywożono: teraz się w weielu innych Kraiach, Anglii, Niemczech &c: nayduie.
Z pomiędzy rożnych gatunkow Trypli, ta iest naylepsza, ktora iest miękka, ostra, a przęcież nie ma ostrosci piasku. Zażywa się do polerowania i blasku dania, szkła, miedzi i innych Metalow w rożnych Kunsztach i Rzemiosłach. Nią się i kamienie szlifowane na toczydło, ołowianym szmerglem, o ktorym będzie w Tomie II. polerują, skrapiaiąc, posupuiąc, toczydło cynowe. Ja to samo czynię na blasze ołowianey i cynowey".
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz